Thế nào là dậy thì sớm? Vấn đề này được nhiều phụ huynh đang quan tâm. Vì có thể là dấu hiệu của một số bệnh nguy hiểm như u nang buồng trứng, u não, hay các bệnh tuyến giáp. Vì thế, bậc cha mẹ cần hiểu rõ về vấn đề này để bảo vệ sức khỏe tốt nhất cho trẻ.
1. Thế nào là dậy thì sớm ?
Phần lớn phụ huynh đặt câu hỏi thế nào là dậy thì sớm. Dậy thì sớm là trạng thái phát triển các đặc điểm sinh dục sớm hơn bình thường (ở bé gái là trước 8 tuổi, và có kinh nguyệt trước 9 tuổi; đối với bé trai là trước 9 tuổi).
Đặc biệt, cha mẹ cần phân biệt ngay với tình trạng phát triển sớm của vú – một rối loạn vô hại mà ngực phát triển một cách đơn thuần, không đi kèm với bất kỳ dấu hiệu dậy thì nào khác.
2. Các loại dậy thì sớm ở trẻ
Trước khi trả lời câu hỏi Thế nào là dậy thì sớm ? ta cần dựa vào tốc độ phát triển:
- Dậy thì sớm nhanh: Phần lớn các bé gái mắc phải dậy thì sớm (đặc biệt là các trường hợp bắt đầu dậy thì trước 6 tuổi) thuộc nhóm này. Các bé trải qua từng giai đoạn phát triển (bao gồm cả giai đoạn sụn phát triển xương) với tốc độ rất nhanh, làm cho trẻ mất đi một lượng chiều cao tiềm năng có thể đạt được khi trưởng thành. Khi trưởng thành, các bé sẽ nằm trong nhóm 5% những người có chiều cao thấp nhất so với bạn bè cùng lứa.
- Dậy thì sớm chậm: Một số bé gái bắt đầu dậy thì sớm (đặc biệt là trường hợp bắt đầu dậy thì sau 7 tuổi), nhưng vẫn trải qua tất cả các giai đoạn phát triển với tốc độ trung bình. Trẻ sẽ phát triển chiều cao nhanh, nhưng vẫn tiếp tục tăng cao khi xương phát triển cho đến khi đạt đến giai đoạn trưởng thành vào khoảng 16 tuổi.
- Dậy thì sớm không kéo dài: Một số trẻ dậy thì sớm và có các biến đổi dậy thì khởi đầu sau đó nhanh chóng kết thúc.
Dựa vào tác động từ các cơ quan:
- Dậy thì sớm trung ương (hoặc dậy thì sớm thật): Do sự hoạt động sớm của trục hạ đồi – tuyến yên – sinh dục và phụ thuộc chủ yếu vào hormone sinh dục.
- Dậy thì sớm ngoại biên (hoặc dậy thì sớm giả): Là cách dậy thì sớm độc lập mà không phụ thuộc vào hormone sinh dục.
- Dậy thì sớm một phần (hoặc dậy thì sớm riêng lẻ, không hoàn toàn): Là dạng dậy thì chỉ phát triển sớm một vài đặc điểm sinh dục, không tiến triển hoặc tiến triển rất chậm.
3. Những nguyên nhân dẫn tới dậy thì sớm ở trẻ
Thế nào là dậy thì sớm? Hầu hết trường hợp dậy thì sớm ở trẻ không có nguyên nhân cụ thể, mà chỉ đơn giản là sự trưởng thành sớm hơn thời gian quy định. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ gây ra sự thay đổi này, bao gồm:
- Trẻ mắc bệnh u não, u nang buồng trứng, u tinh hoàn, hay các bệnh tuyến giáp.
- Dậy thì sớm phổ biến hơn ở bé gái so với bé trai.
- Lượng estrogen lớn vào cơ thể trẻ qua thực phẩm, đồ nhựa…
- Nguyên nhân di truyền.
- Sử dụng thuốc.
4. Thế nào là dậy thì sớm ? Những dấu hiệu dậy thì sớm ở trẻ
Vậy thế nào là dậy thì sớm, đặc điểm của dậy thì sớm là gì? Dậy thì sớm ở bé gái có các dấu hiệu đặc trưng như phát triển ngực, mọc lông kín hoặc lông nách, thay đổi hình dáng cơ quan sinh dục ngoài, bắt đầu có kinh đều đặn.
Dậy thì sớm ở bé trai có các dấu hiệu như phát triển tinh hoàn hoặc dương vật lớn, mọc lông kín hoặc lông nách, xuất hiện mụn trứng cá, giọng điềm. Việc tăng trưởng nhanh về chiều cao và cân nặng cũng là dấu hiệu dậy thì sớm ở cả hai giới.
Trong suốt thời kỳ dậy thì, xương của trẻ liên tục tiến triển. Ở trẻ dậy thì sớm, giai đoạn trẻ phát triển chiều cao sẽ bắt đầu sớm và kết thúc sớm hơn so với tiêu chuẩn.
Ban đầu, trẻ sẽ cao hơn bạn bè cùng lứa, nhưng sau vài năm, trẻ sẽ ngừng phát triển chiều cao và thường không thể đạt đến chiều cao tối đa của người trưởng thành.
5. Kết luận về thế nào là dậy thì sớm
Sau bài này các bố mẹ có thể hiểu thế nào là dậy thì sớm và cách nhận biết, dậy thì là một quá trình sinh lý quan trọng trong sự phát triển của trẻ.
Tuy nhiên nếu quá trình xảy ra sớm hơn ở trẻ đó có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như u nang buồng trứng, bệnh lý tuyến giáp hoặc não bộ, ngoài ra quá trình này còn ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển chiều cao, gây rối loạn tâm lý cho trẻ.
Do đó, các bậc phụ huynh thấy có nghi ngờ về dấu hiệu dậy thì sớm, nên đưa con đi kiểm tra, chẩn đoán và can thiệp sớm để đưa tốc độ tăng trưởng của trẻ về mức bình thường.
Phòng khám BSCKII Đỗ Thị Ngọc Lan là cơ sở y tế đáng tin cậy, nếu các bậc phụ huynh có câu hỏi có thể liên hệ trực tiếp với số hotline 0868555168 để được hỗ trợ và tư vấn.
