Chị em lo lắng về ung thư cổ tử cung nhưng không biết chưa quan hệ tình dục thì có tầm soát ung thư cổ tử cung được không và khi nào cần tiến hành khám sàng lọc căn bệnh này. Cùng lắng nghe chia sẻ từ BSCKII Đỗ Thị Ngọc Lan.
1. Ai nên tầm soát ung thư cổ tử cung?
Các nhóm nên tiến hành sàng lọc sớm ung thư cổ tử cung bao gồm: phụ nữ trong độ tuổi trung niên, có nguy cơ cao và chưa từng thực hiện sàng lọc ung thư cổ tử cung trước đó. Ngoài ra, phụ nữ từ 21 tuổi trở lên cũng nên xem xét thực hiện xét nghiệm sàng lọc.
Đặc biệt, những người có các triệu chứng không bình thường như rong kinh, chảy máu ngoài kỳ kinh, đau hoặc khó chịu khi quan hệ tình dục, cũng như các trường hợp viêm nhiễm phụ khoa mãn tính cần được chú ý và khuyến khích làm xét nghiệm để phát hiện sớm ung thư cổ tử cung.
2. Vì sao cần tầm soát ung thư cổ tử cung sớm?
Việc sàng lọc ung thư cổ tử cung sớm là vô cùng cần thiết và hiệu quả để giảm thiểu tử vong do căn bệnh này. Theo WHO (Tổ chức Y tế Thế giới), hàng năm có hơn 500.000 ca mắc mới ung thư cổ tử cung trên toàn cầu, với mức độ nguy hiểm khiến khoảng 250.000 người không thể qua khỏi.
Điều đáng lo ngại là tỷ lệ ung thư này ngày càng trẻ hóa và triệu chứng ban đầu thường không rõ ràng, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh viêm nhiễm phụ khoa. Việc phát hiện muộn có thể dẫn đến điều trị phức tạp hơn, ảnh hưởng đến chất lượng sống và thậm chí là tính mạng của bệnh nhân.
Tuy nhiên, nếu được phát hiện và điều trị từ giai đoạn sớm, ung thư cổ tử cung có khả năng điều trị hoàn toàn và hiệu quả. Sàng lọc giúp nhận biết các yếu tố nguy cơ sớm, từ đó cung cấp các biện pháp can thiệp và điều trị kịp thời, tăng cơ hội chữa khỏi cho bệnh nhân.
Với những lợi ích này, việc thực hiện sàng lọc ung thư cổ tử cung không chỉ giảm tỷ lệ tử vong mà còn cải thiện chất lượng sống của phụ nữ, đồng thời giảm bớt tác động tiêu cực của các phương pháp điều trị nặng nề.
3. Khi nào cần làm tầm soát ung thư cổ tử cung?
Tầm soát ung thư cổ tử cung là quá trình kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung, thường được thực hiện thông qua các xét nghiệm đơn giản như xét nghiệm PAP smear (phết tế bào cổ tử cung tìm tế bào bệnh) và xét nghiệm HPV. Việc thực hiện tầm soát định kỳ này giúp tăng cơ hội phát hiện sớm và điều trị hiệu quả.
Bạn hãy thảo luận với bác sĩ để tìm ra thời điểm và tần suất thích hợp nhất cho việc thực hiện xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung. Trong đó, độ tuổi được khuyến nghị thực hiện sàng lọc bệnh này là một yếu tố quan trọng để quyết định tầm soát ung thư cổ tử cung.
- Dưới 21 tuổi: Không cần sàng lọc.
- Từ 21 đến 29 tuổi: Chuyên gia khuyến nghị nên tiến hành sàng lọc bệnh sớm ở độ tuổi từ 21 đến 29 tuổi. Phương pháp xét nghiệm Pap có thể làm lần đầu ở tuổi 21, sau đó xét nghiệm lại trong khoảng 2 đến 3 năm/lần.
- Từ 30 tới 65 tuổi: Xét nghiệm HPV mỗi 5 năm/lần, xét nghiệm Pap mỗi 3 năm/lần hoặc cả 2 xét nghiệm mỗi 5 năm/lần. Tuy nhiên, việc kiểm tra cũng cần phải được điều chỉnh theo chỉ dẫn từ bác sĩ và tình trạng sức khỏe cụ thể.
- Trên 65 tuổi: Nếu trên 65 tuổi và các kết quả xét nghiệm HPV/Pap trước đó cho kết quả bình thường, phụ nữ nên liên hệ bác sĩ để được tư vấn ngưng thực hiện các phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung. Tuy nhiên, nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường vẫn cần tiến hành khám sàng lọc sau độ tuổi 65.
Nếu chị em chưa từng quan hệ tình dục hoặc đã cắt bỏ toàn bộ tử cung, việc thảo luận với bác sĩ về việc làm xét nghiệm Pap là rất quan trọng. Ngoài ra, nếu có những yếu tố nguy cơ nhất định, bác sĩ có thể khuyên chị em nên làm phết Pap thường xuyên hơn, bao gồm:
- Trước đây được chẩn đoán mắc ung thư cổ tử cung hoặc xét nghiệm cho thấy có tế bào tiền ung thư.
- Phơi nhiễm với diethylstilbestrol (DES – 1 loại estrogen tổng hợp, được dùng cho bệnh nhân có u nhạy cảm với hormon, như là ung thư vú) trước khi sinh.
- Nhiễm HIV.
- Hệ miễn dịch suy giảm do ghép tạng, hóa trị hoặc sử dụng thuốc kháng viêm corticoid kéo dài.
4. Chưa quan hệ có tầm soát ung thư cổ tử cung được không?
Ung thư cổ tử cung rất hiếm gặp ở phụ nữ dưới 25 tuổi. Dù những thay đổi ở tế bào cổ tử cung lại khá phổ biến ở độ tuổi này nhưng chúng có thể trở lại bình thường và ít có khả năng phát triển thành ung thư. Vì vậy, việc sàng lọc đôi khi dẫn đến việc điều trị và lo lắng không cần thiết.
Tuy nhiên, bệnh phụ khoa hay các bệnh ung thư phụ khoa như ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng,… có thể gặp ở bất kì phụ nữ nào, cho dù đã có quan hệ tình dục hay chưa. Cho nên việc quyết định tầm soát ung thư cổ tử cung vẫn cần được cân nhắc dựa vào yếu tố độ tuổi hoặc nguy cơ như đã nêu trên.
Đa số nguyên nhân của căn bệnh này là do virus HPV – một căn nguyên lây truyền qua đường tình dục gây ra. Mặc dù vậy, các yếu tố như di truyền hoặc thói quen hút thuốc cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Trong một số trường hợp hiếm gặp, virus HPV cũng có thể lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở, tuy nhiên cơ thể của trẻ thường tự loại bỏ virus này.
Nhiều phụ nữ trẻ thường nghĩ rằng họ không có nguy cơ nhiễm virus HPV vì chưa từng thực hiện quan hệ tình dục.
Tuy nhiên, bất kỳ hành động thân mật nào như âu yếm, quan hệ tình dục qua đường miệng hoặc hậu môn, tiếp xúc da thịt với vùng kín đều có thể khiến họ tiếp xúc với virus HPV. Việc xét nghiệm Pap cũng là quan trọng đối với phụ nữ trong tình huống này.
5. Tầm soát ung thư cổ tử cung cho người chưa quan hệ tình dục
Việc lựa chọn các xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung cho phụ nữ chưa quan hệ tình dục phụ thuộc vào độ tuổi cũng như các yếu tố nguy cơ, sau khi tiến hành hỏi thông tin bệnh nhân, bác sĩ sẽ quyết định cho chị em làm xét nghiệm là phù hợp kể cả khi chưa quan hệ tình dục.
Theo đó, các xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung thường bao gồm:
- Xét nghiệm Pap (Pap smear): Xét nghiệm này nhằm phát hiện các tế bào bất thường trên bề mặt của cổ tử cung. Nếu có tế bào bất thường, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm phụ trợ để xác định chính xác hơn.
- Xét nghiệm HPV (Human Papillomavirus): Xét nghiệm này nhằm phát hiện virus HPV, một trong những nguyên nhân chính gây ra ung thư cổ tử cung.
- Có hai loại xét nghiệm HPV: Xét nghiệm kiểm tra DNA HPV hoặc xét nghiệm kiểm tra RNA HPV, thường được thực hiện độc lập hoặc cùng với xét nghiệm Pap tùy theo chỉ định của bác sĩ.
- Soi cổ tử cung: Nếu kết quả xét nghiệm Pap hoặc HPV cho thấy có tế bào bất thường, bác sĩ có thể thực hiện một thủ tục gọi là soi cổ tử cung để kiểm tra kỹ hơn các tế bào và cấu trúc của cổ tử cung.
- Sinh thiết tế bào cổ tử cung: Nếu tìm thấy bất thường trong quá trình soi cổ tử cung, bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết lấy mẫu tế bào từ cổ tử cung để kiểm tra dưới kính hiển vi và xác định liệu có sự biến đổi ung thư hay không.
Những xét nghiệm này thường được thực hiện như một phần của chương trình tầm soát ung thư cổ tử cung và có thể được thực hiện định kỳ tùy thuộc vào lịch trình và yếu tố nguy cơ của mỗi phụ nữ. Trước khi quyết định xét nghiệm, bạn nên thảo luận cùng bác sĩ để hiểu rõ về quy trình và ý nghĩa của từng xét nghiệm.
6. Phòng ngừa ung thư cổ tử cung cho bạn gái chưa quan hệ
6.1. Tiêm vaccine phòng virus HPV
Việc tiêm phòng được xem là biện pháp an toàn và hiệu quả nhất trong việc ngăn ngừa các loại ung thư liên quan đến virus HPV, bao gồm ung thư cổ tử cung, hậu môn, hầu họng, âm hộ/âm đạo và u nhú sinh dục.
Hiện tại, vắc xin Gardasil và Gardasil 9 là hai lựa chọn tiêm vắc xin có sẵn để ngăn ngừa các bệnh lý này ở cả trẻ em và người lớn. Tuy nhiên, tầm soát ung thư cổ tử cung vẫn được khuyến nghị ngay cả khi đã tiêm vaccine phòng HPV.
6.2. Quan hệ tình dục an toàn
Virus HPV có thể lây truyền qua đường tình dục không an toàn, bao gồm quan hệ qua đường hậu môn, âm đạo, miệng và tiếp xúc trực tiếp với bộ phận sinh dục hoặc chia sẻ đồ chơi tình dục.
Việc thực hiện quan hệ tình dục an toàn, kèm theo việc tiêm phòng virus HPV, là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa bệnh. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng virus HPV vẫn có thể lây truyền qua các vùng da không được bao cao su bảo vệ.
Ngoài ra, việc sử dụng thuốc tránh thai để không sử dụng bao cao su cũng khiến nguy cơ lây nhiễm HPV tăng lên.
6.3. Vệ sinh vùng kín
Vệ sinh vùng kín đúng cách là yếu tố quan trọng trong việc ngăn ngừa bệnh phụ khoa và ung thư cổ tử cung ở phụ nữ, bao gồm các biện pháp vệ sinh như
- Rửa vùng kín hai lần mỗi ngày với nước sạch theo hướng dẫn của bác sĩ phụ khoa.
- Tránh việc sử dụng tay hoặc vòi sen thụt rửa sâu vào âm đạo để tránh phá hủy môi trường cân bằng tự nhiên của âm đạo
- Hạn chế quan hệ tình dục trong kỳ kinh nguyệt
- Không mặc quần lót quá chật, bí
6.4. Lối sống lành mạnh
Chế độ ăn uống cân đối và tập thể dục thường xuyên là yếu tố quan trọng trong việc ngăn ngừa ung thư cổ tử cung. Phụ nữ nên ăn đa dạng thực phẩm từ mọi nhóm thực phẩm và duy trì cân nặng ổn định bao gồm: trái cây, rau quả, ngũ cốc, chất béo thực vật, sữa ít béo hoặc không béo và thịt nạc.
Đồng thời, việc giảm căng thẳng và hạn chế hút thuốc lá cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa căn bệnh nguy hiểm này.
7. Kết luận
Tóm lại, việc quyết định có tiến hành sàng lọc ung thư cổ tử cung cho chị em khi chưa quan hệ hay không, các bác sĩ sẽ dựa vào độ tuổi và yếu tố nguy cơ của chị em để tư vấn và chỉ định.
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về ung thư cổ tử cung hoặc tầm soát ung thư cổ tử cung, chị em hãy chủ động thăm khám sớm nhất để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Đến với Phòng khám Chuyên khoa Siêu âm Sản Phụ khoa của BSCKII Đỗ Thị Ngọc Lan – Nguyên Trưởng khoa Phụ ngoại bệnh viện Phụ sản Trung Ương, chị em sẽ được trải nghiệm dịch vụ khám chữa bệnh chuyên nghiệp và tận tình nhất. Đặt lịch khám ngay tại đây.
[block id=”7225″]
