Nang cơ năng buồng trứng là một dạng nang lành tính, hình thành và phát triển trên bề mặt buồng trứng của phụ nữ trong và sau khi trứng rụng. Vậy nang cơ năng buồng trứng có nguy hiểm không, dấu hiệu và cách điều trị của nang cơ năng buồng trứng như thế nào.
1. Nang cơ năng buồng trứng là gì?
Nang cơ năng buồng trứng là một dạng nang lành tính hình thành và phát triển trên bề mặt buồng trứng của phụ nữ trong và sau khi trứng rụng. Thông thường, nang buồng trứng cơ năng sẽ tự biến mất sau một hoặc vài chu kỳ kinh.
Tồn tại ba dạng u nang cơ năng, bao gồm:
- Nang bọc noãn: Đây là nang noãn đã phát triển đầy đủ nhưng không bị vỡ, không có hiện tượng rụng trứng mà tiếp tục phát triển, kích thước có thể đạt tới 8cm, khiến cho chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ bị trễ.
- Nang hoàng thể: Đây là hiện tượng hoàng thể tiếp tục phát triển bình thường sau khi phóng noãn, dẫn đến việc tạo ra nang có lớp vỏ mỏng chứa đầy dịch bên trong, có thể gây đau và có thể xuất huyết trong nang hoặc ngoài nang.
- Nang hoàng tuyến: Đây là loại u nang cơ năng thường gặp ở những bệnh nhân mắc bệnh thai trứng, bệnh nhân có ung thư nguyên bào nuôi…
Hầu hết những phụ nữ sẽ mắc một trong hai loại nang cơ năng buồng trứng phải hoặc trái, rất hiếm trường hợp có u nang ở cả hai bên buồng trứng. Nang cơ năng buồng trứng có thể tự tiêu biến sau 2-3 tháng mà không cần điều trị, trừ một số trường hợp gây đau hoặc chảy máu. Phụ nữ cần đến bệnh viện để kiểm tra ngay khi có dấu hiệu bất thường.
2. Nang cơ năng buồng trứng có triệu chứng gì?
Hầu hết các nang cơ năng ít gây triệu chứng và tự biến mất sau 2-3 tháng mà không cần điều trị. Nang cơ năng buồng trứng thường được phát hiện thông qua thăm khám sức khỏe phụ khoa định kỳ.
Tuy nhiên, những trường hợp nang cơ năng lớn hơn có thể gây các triệu chứng khó chịu như cảm giác đầy hoặc nặng ở vùng bụng, đau ở vùng chậu, chu kỳ kinh nguyệt thay đổi thất thường và đi tiểu nhiều lần trong ngày
Triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu các u nang tăng kích thước và bị xoắn, vỡ gây chảy máu. Vì vậy, phụ nữ cần đến bệnh viện ngay lập tức để được điều trị kịp thời khi có các dấu hiệu sau:
- Cảm giác đau sâu và mạnh mẽ ở vùng bụng hoặc vùng chậu;
- Cảm thấy buồn nôn, nôn mệt và ói mệt;
- Cảm thấy chóng mặt, yếu đuối;
- Xuất hiện tình trạng chảy máu âm đạo bất thường.
Đây là những dấu hiệu cần được chú ý và cần phải được kiểm tra ngay lập tức.
-
U nang buồng trứng cơ năng
3. Nguyên nhân gây nang cơ năng buồng trứng
U nang cơ năng buồng trứng phát triển là kết quả của chu kỳ kinh nguyệt. Buồng trứng của phụ nữ sẽ giải phóng trứng để gặp tinh trùng và thụ tinh. Mỗi trứng sẽ tạo ra một nang trứng. Trong trường hợp nang buồng trứng không vỡ sau trứng rụng hoặc nang không tiết dịch và co lại, nang sẽ sưng lên thành u nang cơ năng
Bên trong nang trứng chứa chất lỏng để nuôi dưỡng noãn, noãn sẽ phát triển và vỡ ngay sau khi trứng rụng. Tuy nhiên, trong trường hợp nang noãn đã phát triển đầy đủ nhưng không vỡ, không giải phóng trứng hoặc sau khi trứng rụng nhưng nang không tiết dịch và co lại, nó sẽ sưng lên, tạo thành u nang cơ năng.
4. Ai có nguy cơ mắc nang cơ năng buồng trứng?
Các nhóm sau đây có nguy cơ cao mắc nang cơ năng buồng trứng:
- Những người có gia đình có người mắc bệnh lý này
- Những người có tiền sử từng mắc căn bệnh này, dễ bị tái phát;
- Những người sử dụng Clomiphene (như Clomid hoặc Serophene) – một chất có tác dụng cản trở việc phóng noãn và gây rối loạn nội tiết tố;
- Những người sử dụng phương pháp tránh thai có thành phần Progestin liều thấp như thuốc tránh thai, vòng tránh thai, que cấy tránh thai…
5. Tác động của nang cơ năng buồng trứng
U nang buồng trứng cơ năng thường là lành tính, ít nguy hiểm và người bệnh vẫn có thể mang thai, có kinh nguyệt như bình thường. Tuy nhiên, có những trường hợp hiếm gặp khi u nang biến chứng, người bệnh có thể đối mặt với những rủi ro như:
- Xoắn cuống u nang: Đối với các u nang có cuống dài, khi di chuyển hoặc vận động mạnh, các u nang có thể xoắn vào nhau, làm tắc mạch máu cung cấp cho buồng trứng. Người bệnh sẽ cảm thấy đau bụng dữ dội, đau liên tục, cảm giác buồn nôn và mệt mỏi.
- Vỡ u nang buồng trứng: Khi áp lực dịch bên trong khối u nang quá lớn, có thể gây ra vỡ u nang. Khi đó, người bệnh có thể cảm thấy đau bụng dữ dội và liên tục. Một số trường hợp vỡ u nang có thể gây ra chảy máu trong ổ bụng, khiến người bệnh cảm thấy choáng váng và có thể ngất xỉu.
- Nhiễm trùng: Khi u nang buồng trứng bị vỡ có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng, nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân.
- Chèn ép nội tạng trong tiểu khung: Đây là biến chứng xuất hiện muộn khi các khối u nang đã phát triển lớn hơn và chèn ép các nội tạng trong tiểu khung. Khi u nang chèn ép bàng quang, người bệnh sẽ cảm thấy đau buốt khi tiểu tiện; khi chèn ép trực tràng, người bệnh sẽ gặp phải tình trạng táo bón; khi chèn ép niệu quản, người bệnh sẽ gặp phải tình trạng ứ nước bể thận. Nguy hiểm hơn, khi chèn ép tĩnh mạch chủ dưới, có thể làm tuần hoàn bàng hệ, gây phù hai chi dưới, cổ trướng.
Khi mang thai, nếu chị em phát hiện mình bị u nang buồng trứng và khối u ngày càng lớn, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như u nang bị vỡ, khối u nang gây áp lực lên thai nhi, gây ra sảy thai hoặc sinh non.
Vì vậy, việc tuân thủ lịch hẹn khám thai do bác sĩ đề ra là cần thiết để thai kỳ được giám sát chặt chẽ, đảm bảo an toàn và sức khỏe cho cả mẹ và bé.
6. Khả năng thụ thai khi mắc nang cơ năng buồng trứng
U nang buồng trứng thường chỉ xuất hiện ở một bên, hiếm khi cả 2 bên. Hầu hết các trường hợp nang cơ năng buồng trứng phải hoặc nang cơ năng buồng trứng trái đều là lành tính, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.
Đối với trường hợp mắc u nang cơ năng hai bên buồng trứng đã được mổ bóc tách khối u và để lại buồng trứng khỏe mạnh, tỉ lệ mang thai của chị em sẽ thấp hơn bình thường
Khi u nang cơ nang biến đổi, buồng trứng không còn hoạt động bình thường và việc phải tiến hành phẫu thuật loại bỏ hoàn toàn cả hai buồng trứng sẽ dẫn đến việc chị em không còn khả năng thụ thai tự nhiên.
Tuy nhiên, nhờ vào sự phát triển của y học hiện đại, sự hỗ trợ của các thiết bị y tế hiện đại và kinh nghiệm của các chuyên gia trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, chị em vẫn có thể mang thai thông qua phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm.
7. Chẩn đoán và điều trị tình trạng nang cơ năng buồng trứng
7.1. Chẩn đoán lâm sàng
Ngoài việc khai thác các thông tin về yếu tố nguy cơ như tiền sử bệnh lý cá nhân, bệnh lý gia đình có di truyền,… bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng mà chị em gặp phải như:
- Chu kỳ kinh nguyệt không đều;
- Triệu chứng đau đớn, khó chịu ở vùng chậu;
- Cảm thấy khó chịu khi quan hệ tình dục;
- Thay đổi thói quen tiểu tiện như tiểu khó, tiểu rắt.
7.2. Chẩn đoán cận lâm sàng
Các phương pháp kiểm tra cận lâm sàng mà bác sĩ có thể chỉ định bao gồm:
- Sử dụng siêu âm để xác định vị trí, hình dạng, kích thước và cấu trúc bên trong của khối u nang. Hình ảnh siêu âm cũng giúp đưa ra dự đoán về tính chất lành tính hay ác tính của khối u.
- Chụp CT scan hoặc MRI được chỉ định cho những khối u nang lớn hơn để có kết quả chính xác hơn. Đồng thời, CT scan cũng giúp xác định mức độ lan rộng và sự di căn của khối u nang.
- Xét nghiệm tìm dấu hiệu của ung thư để tìm ra dấu hiệu về tính ác tính của khối u nang như CA-125, HE4, AFP…
-
Ct scan được sử dụng để chẩn đoán u nang buồng trứng
7.3. Phương pháp điều trị u nang cơ năng buồng trứng
U nang cơ năng buồng trứng không cần phải điều trị, khối u nang sẽ tự giảm đi sau một số chu kỳ kinh nguyệt. Người bệnh được khuyến nghị theo dõi sự phát triển của khối u nang bằng cách thực hiện siêu âm sau mỗi chu kỳ kinh nguyệt.
Người bệnh có thể chọn phương pháp điều trị nội khoa (sử dụng thuốc). Tuy nhiên, trong trường hợp u nang gây ra các biến chứng nguy hiểm, cần phải tiến hành can thiệp ngay lập tức.
Bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh theo dõi tình hình phát triển của u nang trong từ 1 đến 2 tháng. Sau thời gian này, nếu kích thước u nang không giảm và bắt đầu có các triệu chứng của bệnh, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng một số loại thuốc sau:
- Thuốc giảm đau: Giúp giảm cơn đau do khối u chèn ép các cơ quan lân cận.
- Thuốc tránh thai: Ngăn chặn quá trình rụng trứng, giúp giảm nguy cơ hình thành khối u nang mới cũng như hạn chế sự tăng kích thước của u nang.
Lưu ý, chị em cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chỉ định và hướng dẫn liều lượng thuốc phù hợp.
Với các trường hợp u nang không tiêu đi sau 3 chu kỳ hoặc có các biến chứng như xoắn, vỡ, chèn ép các cơ quan xung quanh thì cần phải phẫu thuật cắt bỏ u nang.
- Phẫu thuật nội soi: áp dụng với những nang không quá to, không dính, không nghi ngờ ác tính. Ưu điểm của phương pháp này ;à ít đau đớn, phục hồi nhanh hơn so với mổ mở.
- Phẫu thuật mổ mở: áp dụng với các trường hợp nang lớn, hình dạng bất thường, dính, nguy cơ ác tính cao (xâm lấn tổ chức xunh quanh). Phương pháp này có thể lấy được triệt để tổ chức khối u hơn nội soi.
8. Phòng ngừa nang cơ năng buồng trứng như thế nào?
Mặc dù không có phương pháp nào để ngăn chặn hoàn toàn u nang cơ năng buồng trứng, nhưng chị em có thể phát hiện sớm, theo dõi và điều trị hiệu quả nếu tuân thủ việc khám sức khỏe phụ khoa định kỳ 6 tháng một lần.
Đồng thời, chị em cần “lắng nghe” cơ thể, chú ý đến những thay đổi bất thường trong chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng bao gồm thời gian chu kỳ, các triệu chứng kinh nguyệt… để phát hiện sớm, điều trị hiệu quả, tránh những biến chứng nguy hiểm.
[block id=”6059″]
